Ἱστορικό καί περιγραφή τοῦ Ναοῦ
Ὁ Ναός μας τιμᾶται ἐπ’ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος τοῦ Θαυματουργοῦ. Ὁ Ἅγιος Σπυρίδων ἔζησε στά τέλη τοῦ 3ου καί στίς ἀρχές τοῦ 4ου αἰῶνα μ.Χ. καί ἐκοιμήθη τό ἔτος 348 μ.Χ. Ἦταν ἐπίσκοπος στήν Τριμυθοῦντα τῆς Κύπρου καί ἔλαβε μέρος στήν Α´ Οἰκουμενική Σύνοδο τῆς Νικαίας τό 325 μ.Χ. Τό ἱερό λείψανό του βρίσκεται ἄφθαρτο στήν Κέρκυρα. Στόν Ναό μας φυλάσσεται ἐμβάδα τοῦ Ἁγίου.
Ὁ Ναός μας φέρει τόν τίτλο «Ἅγιος Σπυρίδων Σταδίου ἤ Παγκρατίου», ἐπειδή βρίσκεται κοντά στό καλλιμάρμανο Στάδιο καί στήν περιοχή τοῦ Παγκρατίου. Σέ παλαιά ἔγγραφα ἀναφέρεται ὡς Ἅγιος Σπυρίδων Βατραχονησίου, διότι αὐτό ἦταν τό ὄνομα τῆς περιοχῆς μέχρι τίς πρῶτες δεκαετίες τοῦ 20ου αἰῶνα. Ἄλλα ὀνόματα τοῦ Παγκρατίου ἦταν «Βατραχονῆσι» καί «Καφέ τσουράπι».
Ὁ Ναός θεμελιώθηκε τό ἔτος 1903, στήν ἴδια θέση πού προηγουμένως ὑπῆρχε μικρός ναός στό ὄνομα τοῦ Ἁγίου. Τό συμβόλαιο μέ τό ὁποῖο παραχωρεῖται τό οἰκόπεδο γιά τήν ἀνέγερση τοῦ Ναοῦ, συνταγμένο τό ἔτος 1871, δωρίζεται γιά χτιστεῖ Ναός τοῦ «Ἁγίου Σπυρίδωνος Βατραχονησίου». Ὁ Ναός εἶναι τρίκλιτος. Τό δεξιό κλίτος εἶναι ἀφιερωμένο στόν Ἅγιο Ἀντωνιο, πιθανῶς διότι προϋπῆρχε πλησίον καί ναός στό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου, ὡς προκύπτει ἀπό σημειθώσεις ἐπάνω στά παλαιά Μηναῖα τοῦ Ναοῦ. Τό δεξιό κλίτος εἶναι ἀφιερωμένο στούς Ἁγίου Ἀναργυρους Κοσμᾶ καί Δαμιανό.
Ὅπως προκύπτει ἀπό τό ἀρχεῖο τοῦ Ναοῦ τά σχέδιά του ξεκίνησαν ἀπό τόν περίφημο ἀρχιτέκτονα Τσίλλερ, ὅμως στή συνέχεια τροποποιήθηκαν πολλές φορές μέχρι τήν ὁλοκλήρωσή του. Αὐτό ὀφείλεται στό γεγονός ὅτι ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ συνέπεσε μέ τήν περίοδο μεταξύ τῶν δύο Παγκοσμίων πολέμων καί συνήντησε μεγάλες οἰκονομικές δυσκολίες. Τό κτίριο ὑπέστη ἀρκετές ταλαιπωρίες κατά τήν περίοδο τοῦ ἐμφυλίου πολέμου. Ἡ τελευταία ἀνακαίνιση τοῦ Ναοῦ ἔγινε μεταξύ 1985 καί 1990, μέ τήν ἐπισκευή τοῦ Ναοῦ ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά μέ τήν μαρμαρώστρωση τοῦ δαπέδου καί τήν ὁλοκλήρωση τῆς ἁγιογραφίας του. Ἡ ἐνοριακή αἴθουσα καί οἱ βοηθητικοί χῶροι κατασκευάσθηκαν τό ἔτος 1961.
Ὁ ρυθμός τοῦ Ναοῦ εἶναι Βυζαντινός μετά τρούλλου καί καλύπτει ἐπιφάνεια 466 τ.μ. περίπου. Τό ὑψηλότερο μέρος τοῦ τρούλλου του ἀπέχει ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς γῆς 25 μέτρα. Ἡ ἁγιογραφία τοῦ ναοῦ ξεκίνησε στήν δεκαετία τοῦ 1950 μέ τόν ἁγιογράφο Κωνσταντίνο Κότση καί ὁλοκληρώθηκε στήν δεκαετία τοῦ 1990 μέ τούς ἁγιογράφους Παναγιώτη καί Ἀλέξανδρο Μπάτα, πατέρα καί υἱό ἀντιστοίχως.
Ὁ πληθυσμός τῆς Ἐνορίας μας εἶναι περίπου 20.000 κάτοικοι, μεταξύ τῶν ὁποίων ἕνα ποσοστό 10% περίπου εἶναι ἀλλοδαποί διαφόρων ἐθνικοτήτων.
Δραστηριότητα
Στόν Ναό διακονοῦν σήμερα τρεῖς Ἐφημέριοι, δύο ἱεροψάλτες μέ πολυμελῆ χορωδία, τέσσερις Ἐπίτροποι, ἑπτά συνεργάτριες τοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου, δύο Κατηχητές καί ἕνας νεωκόρος. Ἡ χορωδία ἀκολουθεῖ τήν παράδοση Σακελλαρίδη.
Ὁ Ναός διοικεῖται ἀπό πενταμελές Ἐκκλησιαστικό Συμβού-λιο, μέ πρόεδρο ἕναν Ἐφημέριο καί τέσσερα λαϊκά μέλη.
Παράλληλα, γιά τό φιλανθρωπικό ἔργο, ὑπάρχει τό Διοικητικό Συμβούλιο τοῦ Ἐνοριακοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου, μέ πρόεδρο ἕνα Ἐφημέριο καί ἑπτά λαϊκά μέλη.
Τέλος, γιά τόν Τομέα Νεότητος εἶναι ὑπεύθυνο τό Συμβούλιο Νεότητος, μέ πρόεδρο ἄλλον Ἐφημέριο καί τέσσερα λαϊκά μέλη.
Ἐκτός ἀπό τίς κατανυκτικές Θεῖες Λειτουργίες, τίς λοιπές Ἀκολουθίες καί τό θεῖο κήρυγμα, ἡ Ἐνορία μας ἔχει ἕνα πλούσιο πρόγραμμα δραστηριότητος.
- Ἔχει καθημερινό πρόγραμμα Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως.
- Διατηρεῖ Κατηχητικό Σχολεῖο.
- Λειτουργεῖ Κέντρο Νεότητος, στήν ὁδό Παυσανίου 8 καί Ἀρριανοῦ,ὅπου οἱ νέοι διδάσκονται, ἐκτός ἀπό τήν κατήχηση, παραδοσιακούς ἑλληνικούς χορούς καί μουσική. Ἐπίσης διοργανώνονται ἑορτές καί εὐκαιρίες ἀνα-ψυχῆς τῶν νέων.
- Λειτουργεῖ, στήν ὁδό Ἀρκτίνου 22-Παγκράτι, σύγχρονο πενταόροφο Γηροκομεῖο 20 θέσεων γιά τήν περίθαλψη μοναχικῶν γερόντων, στήν πλειοψηφία τους ἀπόρων.
- Ἔχει Κέντρο Ἐνοριακῆς Ἀγάπης, στήν ὁδό Ἀρριανοῦ 2-4-Παγκράτι, στό ὁποῖο σιτίζονται καθη-μερινά περί τά 50 ἄτομα.
- Συμπαρίσταται σέ ἀναξιοπαθοῦντες καί ἐνδεεῖς ἐνορίτες μέ ἠθική, ἰατρική καί οἰκονομική βοήθεια.
Ἡ Ἐνορία μας, ἡ ὁποία βρίσκεται στό κέντρο τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν, ἀντιμετωπίζει ὅλες τίς δυσκολίες πού συναντοῦν οἱ Ἐνορίες πού λειτουργοῦν μέσα σέ μεγάλα ἀστικά κέντρα, μέ τά κυκλοφοριακά προβλήματα, τήν ἀποξένωση τῶν ἀνθρώπων μεταξύ τους, τά πολλά προβλήματα διαβιώσεως κλπ. Ὅμως, ἡ Ἐνορία μας ἐξακολουθεῖ νά συμπαρίσταται μέ ὅλες τίς δυνάμεις της στά προβλήματα τῶν Ἐνοριτῶν μας καί νά διατηρεῖ τήν ἱστορική καί πνευματική ἀκτινοβολία της, τήν ζωντάνια της, τήν ὀμορφιά της καί πάνω ἀπ’ὅλα νά δίνει τήν Ὀρθόδοξη μαρτυρία της στόν σύγχρονο κόσμο μέ πολλή ἀγάπη πρός τόν ἄνθρωπο καί βαθειά πίστη στόν Θεό.
Σᾶς εὐχόμαστε ἡ Χάρις καί ἡ Εὐλογία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ νά σᾶς συνοδεύουν πάντοτε καί ὁ Θαυματουργός Ἅγιος Σπυρίδων νά εἶναι προστάτης καί βοηθός σας.